İşyerlerinde; yanıcı kimyasal maddelerin gaz, buhar, sis ve tozlarının atmosferik şartlar altında hava ile oluşturduğu ve herhangi bir tutuşturucu kaynakla temasında tümüyle yanabilen karışımları çalışanlar ve işyeri güvenliği açısından önemli tehlike kaynağı oluşturmaktadır.
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun 4 üncü maddesine göre işverenler, çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlü olup bu çerçevede;
Mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi verilmesi dâhil her türlü tedbirin alınması, organizasyonun yapılması, gerekli araç ve gereçlerin sağlanması, sağlık ve güvenlik tedbirlerinin değişen şartlara uygun hale getirilmesi ve mevcut durumun iyileştirilmesi için çalışmalar yapar. Kanunun 11’inci maddesine göre ise işveren; çalışma ortamı, kullanılan maddeler, iş ekipmanı ile çevre şartlarını dikkate alarak meydana gelebilecek acil durumları önceden değerlendirerek, çalışanları ve çalışma çevresini etkilemesi mümkün ve muhtemel acil durumları belirler ve bunların olumsuz etkilerini önleyici ve sınırlandırıcı tedbirleri alır.
30.04.2013 tarih ve 28633 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Çalışanların Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Korunması Hakkında Yönetmelik” e göre;
- İşveren, patlamaların önlenmesi ve bunlardan korunmayı sağlamak amacıyla, yapılan işlemlerin doğasına uygun olan teknik ve organizasyona yönelik önlemleri alır. Bu önlemler alınırken aşağıda belirtilen temel ilkelere ve verilen öncelik sırasına uyulur;
- Patlayıcı ortam oluşmasını önlemek,
- Yapılan işlemlerin doğası gereği patlayıcı ortam oluşmasının önlenmesi mümkün değilse patlayıcı ortamın tutuşmasını önlemek,
- Çalışanların sağlık ve güvenliklerini sağlayacak şekilde patlamanın zararlı etkilerini azaltacak önlemleri almak.
Bu önlemler gerektiğinde patlamanın yayılmasını önleyecek tedbirlerle birlikte alınır. Alınan bu tedbirler düzenli aralıklarla ve işyerindeki önemli değişikliklerden sonra yeniden gözden geçirilir.
- İşveren, 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliğine uygun risk değerlendirmesi çalışmalarını yaparken, patlayıcı ortamdan kaynaklanan özel risklerin değerlendirmesinde aşağıdaki hususları da dikkate alır:
- Patlayıcı ortam oluşma ihtimali ve bu ortamın kalıcılığı,
- Statik elektrik de dâhil tutuşturucu kaynakların bulunma, aktif ve etkili hale gelme ihtimalleri,
- İşyerinde bulunan tesis, kullanılan maddeler, prosesler ile bunların muhtemel karşılıklı etkileşimleri,
- Olabilecek patlama etkisinin büyüklüğü.
Parlama veya patlama riski değerlendirilirken patlayıcı ortamların oluşabileceği yerlere açık olan veya açılabilen yerler de dikkate alınarak bir bütün olarak değerlendirilir.
- İşverenler, belirtilen yükümlülüğünü yerine getirirken, Patlamadan Korunma Dokümanı hazırlanmasını sağlamakla yükümlüdür.
- Patlamadan Korunma Dokümanında;
- Patlama riskinin belirlendiği ve değerlendirildiği hususu,
- Alınacak önlemler
- Tehlikeli yerlerin sınıflandırılması
- Çalışanların sağlık ve güvenliklerinin patlayıcı ortam risklerinden korunması için asgari gerekler ve ekipmanların ve koruyucu sistemlerin seçiminde uyulacak kriterler kriterler
- Çalışma yerleri ve uyarı cihazları da dahil olmak üzere iş ekipmanının tasarımı, işletilmesi, kontrolü ve bakımının güvenlik kurallarına uygun olarak sağlandığı,
- İşyerinde kullanılan tüm ekipmanın 25/4/2013 tarihli ve 28628 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğine uygunluğu,
yazılı olarak yer alır.
MEKATECH YANGIN uzmanları tarafından, ilgili mevzuat hükümlerine uygun aşağıda belirtilen iş akışına göre parlamadan korunma dokümanı hazırlanır.
- Risk değerlendirmesi yapılması.
- Muhtemel patlayıcı ortam oluşabilecek bölümlerim tespit edilmesi.
- Bölümlerde kullanılan kimyasalların ve kullanılan elektrikli ekipmanların tespit edilmesi.
- Malzeme Güvenlik Bilgi Formlarından (MSDS) yanıcı kimyasalların özelliklerini içeren listenin oluşturulması.
- Yanıcı kimyasalların hesaplamalarının TS EN 60079 standardına uygun yapılarak tehlikeli bölgelerin sınıfının tayin edilmesi ve patlama riskinin oluştuğu çapın hesaplanması.
- Alınması gereken önlemlerin değerlendirilmesi.
- Yapılan çalışmalar, ölçümler, hesaplamalar ve değerlendirmeler sonucunda işyerinde patlayıcı ortam oluşabilecek bölgeler belirlenir ve patlamaların önlenmesi ve etkilerinin sınırlandırılmasına yönelik alınması gereken önlemlerin yeraldığı rapor hazırlanır.